Komisja Europejska zaproponowała Unijny akt w sprawie przestrzeni kosmicznej – kompleksowy zestaw przepisów, które mają ułatwić dostęp do rynku, zwiększyć bezpieczeństwo i zadbać o zrównoważony rozwój sektora kosmicznego w Europie.
Celem nowych regulacji jest stworzenie przejrzystych, jednolitych zasad dla działalności kosmicznej w całej Unii Europejskiej. Obecnie obowiązujące przepisy są rozproszone i różnią się w zależności od kraju, co utrudnia rozwój, zwiększa koszty i ogranicza konkurencyjność europejskich przedsiębiorstw. Nowy akt ma to zmienić.
Trzy filary unijnego aktu kosmicznego
Bezpieczeństwo
Przestrzeń kosmiczna staje się coraz bardziej zatłoczona – na orbicie krąży już 11 tys. satelitów, a w najbliższej dekadzie ma ich przybyć nawet 50 tys. Jednocześnie przestrzeń wypełnia ponad 128 milionów fragmentów kosmicznych śmieci, co zwiększa ryzyko kolizji i poważnych awarii.
Nowe przepisy wprowadzą m.in.:
obowiązek śledzenia obiektów na orbicie,
normy bezpiecznego usuwania satelitów po zakończeniu ich pracy,
środki zapobiegające powstawaniu nowych odpadów.
Odporność
Sektor kosmiczny coraz częściej pada ofiarą cyberataków i zakłóceń elektronicznych. Ataki mogą prowadzić do utraty satelitów lub zakłóceń w dostępie do kluczowych usług (np. nawigacji, łączności czy obserwacji Ziemi).
Nowy akt wprowadzi:
obowiązek oceny ryzyka w całym cyklu życia satelity,
dostosowane do sektora przepisy dotyczące cyberbezpieczeństwa,
system zgłaszania incydentów.
Zrównoważony rozwój
Rozwój sektora kosmicznego musi iść w parze z dbałością o środowisko. Wprowadzenie wspólnych zasad oceny wpływu na środowisko pozwoli branży ograniczać emisję CO₂ i ilość odpadów kosmicznych.
W ramach aktu:
powstaną jednolite metody pomiaru wpływu na środowisko,
promowane będą innowacje, m.in. serwisowanie satelitów i wydłużanie ich żywotności.
Przejrzyste zasady, mniej biurokracji
Nowe przepisy będą dotyczyć zarówno aktywów unijnych, jak i krajowych, a także firm spoza UE, które działają na europejskim rynku. Przepisy zostaną dostosowane do wielkości firmy, poziomu ryzyka i stopnia dojrzałości technologicznej.
Aby ułatwić wdrożenie nowych wymogów:
przedsiębiorstwa – zwłaszcza start-upy i MŚP – otrzymają wsparcie techniczne i organizacyjne,
dostępne będą programy rozwoju kompetencji i infrastruktury badawczej.
Wizja europejskiej gospodarki kosmicznej
Równolegle Komisja przedstawiła Wizję europejskiej gospodarki kosmicznej, która podkreśla kluczową rolę sektora kosmicznego w rozwoju całej UE. Kosmos to nie tylko przemysł kosmiczny – to także usługi w takich sektorach jak:
klimat i środowisko,
rolnictwo,
energetyka i transport,
finanse i ubezpieczenia,
bezpieczeństwo i obronność.
Co dalej?
Projekt unijnego aktu trafi teraz do Parlamentu Europejskiego i Rady UE, gdzie zostanie poddany negocjacjom w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.
Komisja planuje:
ścisłą współpracę z państwami członkowskimi, ESA, EUSPA i przemysłem,
powołanie „Kosmicznej Drużyny Europy” – forum dla kluczowych graczy sektora,
rozpoczęcie prac nad systemem monitorowania konkurencyjności sektora w 2025 r.
Źródło: KE
