Unia Europejska wyprodukowała w 2022 roku aż 62,8 mln ton plastiku, co daje średnio 140 kg na mieszkańca. Co więcej, aż 92% tego plastiku pochodziło z UE – z czego znaczny udział miały importowane surowce wykorzystywane przede wszystkim w przemyśle tekstylnym (stanowiące 32,4% całkowitego importu plastiku).
Produkcja i konsumpcja plastiku w UE w pełnym cyklu życia wygenerowały ponad 252 mln ton emisji CO₂, co oznacza, że gdyby sektor tworzyw sztucznych był krajem, znalazłby się na 5. miejscu największych emitentów w Unii. Sam proces produkcji odpowiada za 58% tych emisji.
Gdzie trafia plastik?
42,5 mln ton plastikowych odpadów — z czego aż 80% trafia na składowiska lub do spalania.
Tylko 20% odpadów poddawanych jest recyklingowi.
Sektor opakowań wyróżnia się lepszymi wynikami — 35% materiałów opakowaniowych trafia do recyklingu, dzięki sprawnym systemom zbiórki.
Niestety, 3,7 mln ton plastiku (ok. 6% całkowitego zużycia) trafia bezpośrednio do środowiska — głównie w wyniku porzucania odpadów, ścierania opon czy prania tkanin syntetycznych. Zanieczyszczenia wpływają nie tylko na glebę, ale i na wody powierzchniowe (0,7 mln ton rocznie).
Propozycje zmian według JRC
Zmniejszenie wykorzystania nowych surowców kopalnych – przejście na surowce pochodzące z recyklingu oraz na tworzywa biopochodne. Choć ich udział jest obecnie marginalny, rosnące zastosowanie w sektorze opakowań może istotnie zredukować emisje.
Lepsza segregacja i recykling – usprawnienie systemów zbiórki i sortowania odpadów zmniejszy straty i zwiększy efektywność odzysku. Kluczowe może być połączenie recyklingu mechanicznego i chemicznego. Ten drugi, choć stosowany rzadziej, pozwala przetwarzać materiały, które są trudne do recyklingu klasycznego.
Czym jest JRC?
Joint Research Centre (JRC) to wewnętrzne centrum badawcze Komisji Europejskiej. Działa niezależnie od interesów politycznych i gospodarczych, dostarczając naukowych i technicznych podstaw dla kształtowania polityk UE. JRC wspiera państwa członkowskie w podejmowaniu decyzji poprzez analizy, raporty i dane oparte na dowodach. W obszarze zrównoważonego rozwoju koncentruje się m.in. na gospodarce o obiegu zamkniętym, innowacjach energetycznych oraz rozwiązaniach ograniczających negatywny wpływ człowieka na środowisko. Dzięki temu instytucja odgrywa kluczową rolę w transformacji UE w kierunku bardziej zrównoważonej i neutralnej klimatycznie gospodarki.
Podsumowanie
Choć wyzwania związane z plastikiem są ogromne — od wysokiej emisji CO₂, przez niski poziom recyklingu, po zanieczyszczenia środowiska — dostępne są konkretne rozwiązania. Przejście na surowce wtórne i biopochodne, rozwój technologii recyklingu oraz inwestycje w sprawniejsze systemy segregacji mogą uczynić sektor tworzyw sztucznych znacznie bardziej przyjaznym dla środowiska.
Źródło: KE, raport JRC: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC142860
