UE ustanawia prawnie wiążący cel klimatyczny zakładający redukcję emisji gazów cieplarnianych netto o 90 proc. do 2040 r.
Komisja z zadowoleniem przyjmuje wstępne porozumienie polityczne między Parlamentem Europejskim a państwami członkowskimi UE w sprawie tego głównego celu i zmiany unijnego prawa o klimacie. Umowa przewiduje również możliwość wykorzystania wysokiej jakości międzynarodowych jednostek emisji, aby osiągnąć redukcję emisji gazów cieplarnianych o 90 proc. do 2040 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r., przy odpowiednim wkładzie w wysokości do 5 proc.
Uzgodniony cel klimatyczny zapewnia jasną i stałą ścieżkę prowadzącą do dekarbonizacji gospodarki europejskiej do 2050 r. Zapewnia ona inwestorom i przedsiębiorstwom pewność co do postępów w zakresie czystej transformacji UE, konkurencyjności przemysłowej, bezpieczeństwa energetycznego i niezależności energetycznej.
Na szczeblu międzynarodowym UE wykazuje zdecydowane zaangażowanie na rzecz osiągnięcia porozumienia paryskiego i odgrywa wiodącą rolę jako wiodący i wiarygodny partner w globalnych działaniach w dziedzinie klimatu.
Pragmatyczna i elastyczna droga do 2040 roku
To wstępne porozumienie określa pragmatyczną i elastyczną ścieżkę do 2040 r., która odzwierciedla dzisiejsze realia gospodarcze i geopolityczne. Zapewnia on warunki podstawowe umożliwiające osiągnięcie uzgodnionego celu wynoszącego 90 proc., w tym pełne wdrożenie Ładu na rzecz czystego przemysłu.
Określono w nim pewne elastyczności i kluczowe elementy dotyczące celu na 2040 r. i ram klimatycznych na okres po 2030 r., które będą ukierunkowywać przyszłe wnioski ustawodawcze Komisji:
- Ustawa przewiduje możliwość wykorzystania wysokiej jakości międzynarodowych jednostek emisji do wniesienia „odpowiedniego wkładu” w realizację celu na 2040 r., począwszy od 2036 r. Ilość ta może wynosić do 5 proc. emisji gazów cieplarnianych netto w UE w 1990 r., co odpowiada krajowej redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o 85 proc. w porównaniu z poziomami z 1990 r. do 2040 r. Musi się to odbywać w sposób ambitny i racjonalny pod względem kosztów. Musi zapewnić istotne zabezpieczenia, które uzupełniają zabezpieczenia przewidziane w art. 6 ust. 4 porozumienia paryskiego, oraz zapewnić rozważenie okresu pilotażowego na lata 2031–2035.
- Wykorzystanie krajowego trwałego pochłaniania wunijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) w celu zrekompensowania pozostałych emisji, z których emisje trudno zredukować, zostało uwzględnione w uzgodnionym prawie o klimacie.
- Zapewniona zostanie większa elastyczność w obrębie sektorów i instrumentów oraz między nimi, aby pomóc w osiągnięciu celów w prosty i opłacalny sposób. Konkretnie mogłoby to dać państwu członkowskiemu możliwość zrekompensowania braków w jednym sektorze bez uszczerbku dla ogólnych postępów.
We wstępnym porozumieniu podkreślono również elementy, które należy odzwierciedlić w ramach na okres po 2030 r. Elementy te obejmują położenie większego nacisku na konkurencyjność europejskiego przemysłu i gospodarki; sprawiedliwą, pragmatyczną, racjonalną pod względem kosztów i społecznie zrównoważoną transformację dla wszystkich; innowacyjne i czyste technologie oparte na neutralności technologicznej; oraz rozwiązania w zakresie energii odnawialnej.
Współprawodawcy co dwa lata przeprowadzają ocenę realizacji celów pośrednich, aby uwzględnić najnowsze dowody naukowe, rozwój technologiczny i globalną konkurencyjność UE. Wzmocniono również przepis dotyczący przeglądu, tak aby w przyszłym przeglądzie Komisja podsumowała wpływ na konkurencyjność przemysłu UE, ewolucję cen energii, stan pochłaniania netto na szczeblu UE oraz elastyczność państw członkowskich w wykorzystywaniu wysokiej jakości międzynarodowych jednostek emisji do realizacji ich celów i wysiłków po 2030 r.
Porozumienie odracza również stosowanie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do budynków, transportu drogowego, a także małych gałęzi przemysłu (ETS2) o jeden rok, z 2027 r. na 2028 r. Odroczenie nie ma wpływu na wymogi w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji w ramach ETS2, które rozpoczęły się zgodnie z planem w 2025 r.
Kolejne kroki
W następstwie tego wstępnego porozumienia Parlament Europejski i Rada UE będą musiały formalnie przyjąć tekst. Następnie zmiana Europejskiego prawa o klimacie zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie.
Kontekst
Pozostając na kursie dekarbonizacji, UE będzie stymulować inwestycje w innowacje, tworzyć więcej miejsc pracy, zwiększać wzrost gospodarczy, zwiększać naszą odporność na skutki zmiany klimatu i stać się bardziej niezależna energetycznie.
Europejskie prawo o klimacie, obowiązujące od lipca 2021 r., prawnie potwierdza zobowiązanie UE do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. UE przyjęła pakiet legislacyjny na 2030 r. znany jako „Gotowi na 55”, a jego wdrażanie przez państwa członkowskie UE jest w toku. Przeprowadzona przez Komisję ocena krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu potwierdziła, że UE jest na dobrej drodze do wspólnej realizacji swoich celów na 2030 r., co zwiększa wiarygodność jej długoterminowej trajektorii.
Prawo o klimacie prawnie wymaga pośredniego celu klimatycznego na 2040 r., aby wyznaczyć tempo w kierunku neutralności klimatycznej. 2 lipca 2025 r. Komisja przedłożyła wniosek dotyczący zmiany, który stanowi podstawę nowego ustalonego na poziomie krajowym wkładu UE w ramach porozumienia paryskiego przedłożonego na COP30.
Źródło: KE
