Pakiet zachęt i ułatwień w zakresie dodatkowego oszczędzania emerytalnego, jaki proponuje Komisja Europejska, to odpowiedź na sytuację demograficzną i zmiany na rynku pracy.
Komisja Europejska przyjęła pakiet środków mających pomóc obywatelom w zapewnieniu odpowiedniego dochodu na emeryturze poprzez poprawę dostępu do lepszych i skuteczniejszych emerytur dodatkowych. Proponowane działania mają na celu uzupełnienie, a nie zastąpienie emerytur publicznych, które stanowią podstawę systemów emerytalnych we wszystkich państwach członkowskich.
Pakiet stanowi część strategii Komisji na rzecz unii oszczędności i inwestycji, której celem jest stworzenie gospodarstwom domowym większych możliwości budowania majątku za pośrednictwem rynków kapitałowych, a jednocześnie pobudzenie wzrostu gospodarczego i konkurencyjności UE.
W świetle zmian demograficznych i dynamiki rynku pracy, które wymagają dostosowania systemów emerytalnych, dodatkowe emerytury – zarówno pracownicze, jak i indywidualne programy emerytalne – mogą pomóc obywatelom w osiągnięciu bardziej zróżnicowanych dochodów emerytalnych, zwiększając bezpieczeństwo finansowe i stabilność przy przechodzeniu na emeryturę. Mogą one uzupełniać świadczenia z emerytur publicznych, które w wielu przypadkach nie wystarczą do utrzymania odpowiedniego poziomu życia, zwłaszcza wśród osób znajdujących się w trudnej sytuacji i kobiet, gdzie zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć między mężczyznami a kobietami wynosi obecnie 24,5 proc.
Silniejsze i skuteczniejsze dodatkowe programy emerytalne mogą również przyczynić się do wzrostu gospodarczego i konkurencyjności Europy poprzez mobilizację długoterminowych oszczędności na rzecz inwestycji produkcyjnych.
Celem proponowanych środków jest zwiększenie zarówno popytu na dodatkowe emerytury, jak i ich podaży. Inicjatywy te są w pełni zgodne z kompetencjami państw członkowskich w zakresie organizacji i projektowania krajowych systemów emerytalnych, a także z autonomią partnerów społecznych, w przypadku gdy są oni odpowiedzialni za tworzenie systemów emerytalnych i zarządzanie nimi.
Pakiet ten stanowi rozwinięcie i uzupełnienie innych zapowiedzianych dotychczas przez Komisję inicjatyw SIU, w tym dotyczących wiedzy finansowej oraz zalecenia w sprawie rachunkówoszczędnościowo-inwestycyjnych, których wspólnym celem jest poprawa dobrobytu finansowego obywateli UE, w szczególności poprzez rozszerzenie możliwości uzyskania lepszego zwrotu z oszczędności.
Proponowane środki
Zalecenie w sprawie systemów śledzenia uprawnień emerytalnych, tablic wskaźników emerytalnych oraz automatycznej rejestracji w dodatkowych programach emerytalnych
Komisja zaleca państwom członkowskim:
- Wdrożenie, zgodnie z uwarunkowaniami krajowymi i przy pełnym poszanowaniu roli i autonomii partnerów społecznych oraz prerogatyw w zakresie rokowań zbiorowych, automatycznej rejestracji, tj. automatycznego włączania pracowników do dodatkowych emerytur, z pełną swobodą wyboru przez jednostki. Będzie się to odbywać w oparciu o istniejące dobre praktyki w UE oraz wnioski wyciągnięte z doświadczeń innych krajów. Jest to sposób na zwiększenie uczestnictwa w dodatkowych programach emerytalnych i odblokowanie większej skali rynków dodatkowych programów emerytalnych.
- Dalszy rozwój kompleksowych systemów monitorowania emerytur, aby zapewnić obywatelom jasny przegląd ich praw emerytalnych i przewidywanych świadczeń we wszystkich systemach emerytalnych. Takie systemy monitorowania pomogą rozwiązać problem niskiego udziału w dodatkowych emeryturach, często ze względu na ograniczoną świadomość obywateli na temat ich przyszłych emerytur. Powinny one być zgodne z europejską usługą śledzenia ruchu i wspierać mobilność transgraniczną oraz
- Opracowanie krajowych tablic wskaźników emerytalnych, aby decydenci polityczni państw członkowskich mieli lepszy obraz zakresu, stabilności i adekwatności ich wielofilarowego systemu emerytalnego. Te krajowe pulpity nawigacyjne zostałyby ostatecznie uwzględnione w pulpicie nawigacyjnym dotyczącym emerytur na szczeblu UE.
Wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany dyrektywy w sprawie instytucji pracowniczych programów emerytalnych (IORP) II
W dyrektywie IORP II ustanowiono wspólne normy UE w celu zapewnienia należytego zarządzania IORP i nadzoru nad nimi, przy jednoczesnym poszanowaniu roli partnerów społecznych. Wiele programów pozostaje jednak zbyt małych, aby zdywersyfikować swoje inwestycje i zapewnić optymalne wyniki dla oszczędzających.
Aby uwolnić potencjał pracowniczych programów emerytalnych, Komisja proponuje wzmocnienie i modernizację ram w celu lepszego wspierania efektywności, skali i zaufania do dodatkowych emerytur.
Przegląd zwiększa ochronę oszczędzających i usuwa bariery dla konsolidacji rynkowej i innych form wspierania korzyści skali. Środki te pomogą IORP w bardziej efektywnym funkcjonowaniu, obniżeniu kosztów, dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych, w tym kapitałowych, w celu zapewnienia większego zwrotu z oszczędności obywateli. Przyczynia się to również do zwiększenia możliwości finansowania dla europejskich przedsiębiorstw.
Wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany rozporządzenia w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE)
Przegląd rozporządzenia w sprawie OIPE ma na celu uczynienie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) bardziej atrakcyjną, dostępną i opłacalną opcją dla oszczędzających. Usunie ona istniejące wymogi i cechy konstrukcyjne, które utrudniają korzystanie z OIPE, a jednocześnie będzie nadal zapewniać wysoki poziom ochrony konsumentów.
Przegląd wprowadza przystępny cenowo i łatwo dostępny „podstawowy OIPE”, inwestowany w proste aktywa finansowe i oferowany publicznie bez doradztwa. Oszczędzający będą mieli również dostęp do „dostosowanych” OIPE, które mogą obejmować gwarancje i bardziej złożone aktywa, co będzie wymagało porady, aby zapewnić ich zrozumienie przez konsumentów. W rezultacie OIPE będzie można dostosować do różnych preferencji inwestorów i będzie odpowiedni dla różnych rodzajów dostawców, w tym podmiotów zarządzających aktywami i ubezpieczycieli. OIPE będzie również otwarty na wykorzystanie w miejscu pracy i mógłby stanowić bazę do automatycznego włączania uczestników, jeżeli jest to dozwolone na mocy prawa krajowego i w pełni respektuje prerogatywy i autonomię partnerów społecznych.
Zmiany te złagodzą bariery w świadczeniu i dystrybucji, poszerzą wybór dla oszczędzających, wsparte korzystnym i spójnym traktowaniem podatkowym, ponieważ państwa członkowskie będą zobowiązane do zapewnienia porównywalnego traktowania pod względem podatkowym krajowych indywidualnych produktów emerytalnych.
Wyjaśnienie zasady „ostrożnego inwestora”
Zasada „ostrożnego inwestora” reguluje sposób, w jaki IORP i dostawcy OIPE powinni inwestować swoje portfele aktywów i nimi zarządzać. Zasada ta była jednak interpretowana i wdrażana bardzo różnie w poszczególnych państwach członkowskich, co często ograniczało zdolność systemów emerytalnych do dywersyfikacji inwestycji, w szczególności w kapitał własny. Zgodnie ze strategią SIU przyjęty dziś komunikat Komisji wyjaśnia tę zasadę w celu zwiększenia inwestycji w kapitał własny – zarówno prywatny, jak i notowany na giełdzie – aby pomóc obywatelom w uzyskiwaniu wyższych długoterminowych zwrotów z oszczędności i uwolnić nowe źródła finansowania gospodarki UE.
Kolejne kroki
Wnioski dotyczące zmiany dyrektywy IORP II i rozporządzenia w sprawie OIPE będą teraz musiały zostać wynegocjowane i uzgodnione przez Parlament Europejski i Radę.
Komisja będzie monitorować wdrażanie zalecenia na szczeblu krajowym za pomocą kilku mechanizmów, w tym europejskiego semestru. Będzie promować wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk między państwami członkowskimi.
Źródło: KE
